Survival Medicine in Estland
Met een minimum aan middelen overleven
Op uitnodiging van Eerste Luitenant Erki Vaikre, coördinator van de Kaitseliidu Kool, de Survival School, bracht ik van vrijdag 31 augustus t/m zondag 2 september 2012 een kortstondig bezoek aan dit trainingscentrum in het gehucht Kirna, een kilometer of 150 zuidoostelijk van Tallinn.
Sovjets
De school bevindt zich op een vroegere Russische legerbasis, waar een nieuw, rechthoekig legeringsgebouw het terrein domineert, zijdelings geflankeerd door een paar vervallen, stenen barakken, die de lelijkheid van de vergane sovjet- heerschappij lijken te symboliseren. Het terrein ligt in een uitgestrekt natuurreservaat met de naam Alam-Pedja Looduskaitseale, waar onbegaanbare moerassen vol stekende muggen en dazen de dienst uitmaken en glanzende, zilverwitte berken scherp afsteken tegen onwerkelijk blauwe, magische luchten, en waarin wolkenpartijen dromerig voorbij lijken te glijden.
EDL
De Estonian Defence League heeft deze tweedaagse training aan meer dan veertig reservisten en beroepsmilitairen (waaronder combat medics) voor het eerst op de agenda gezet en mij gevraagd daaraan een bijdrage te leveren en hen van advies te voorzien. De bedoeling is dat deze training verder ontwikkeld wordt.
Survival medicine
In essentie komt het erop neer dat er een fundamentele verbinding bestaat tussen survival en medicine. Ons fysiologische en mentale systeem is gebaseerd op talloze processen die ons leven in stand houden. Wanneer het hart stopt met pulseren, is dat een existentieel gegeven en blazen we na een minuut of vijf onze laatste adem uit. In die zin kun je zeggen dat lichaam en geest (on-)losmakelijk met elkaar verbonden zijn. Onze gezondheid wordt mede bepaald door de kwaliteit van onze ademhaling, beweging en voeding.
Zelfredzaamheid
Voor hulpdiensten en militaire eenheden, die zich in tactische omstandigheden bevinden, is het evident dat stressvolle situaties het fysieke en mentale systeem onder druk zetten en tot levensbedreigende situaties kunnen leiden.
Of je nu in het overgereguleerde Nederland woont of in het dun bevolkte Estland, er kan zich in ieder mensenleven een situatie voordoen waardoor je voor onbepaalde tijd op jezelf of elkaar aangewezen bent.
Dat kan zijn omdat je verdwaald bent en vast zit in een moeras- of berggebied of dat je getuige bent van een grootschalige ramp in een stedelijke omgeving met talloze doden, gewonden en zieken.
De mate van (individuele) zelfredzaamheid en weerbaarheid kan mogelijk het verschil tussen leven en dood maken.
Survival First Aid
In deze survival first aid training komt het erop neer dat hulpdiensten niet gealarmeerd kunnen worden of geen capaciteit hebben om hulp te verlenen.
Het gaat te allen tijde om het waarborgen van je eigen veiligheid, het onderkennen van gevaarsignalen, het reguleren van je ademhalingsfrequentie en het leren hanteren van angst en stress. Maar het gaat ook over basiskennis van anatomie en fysiologie, elementaire eerste (zelf-) hulp technieken, de invloed van de omgeving op ons systeem en hoe we ons daar tegen kunnen beschermen.
Wilderness medicine
In Zweden, Finland en Estland is de kennis van flora en fauna een essentieel onderdeel van overlevingstrainingen en worden van oudsher geneeskrachtige kruiden en planten gebruikt om bloedingen te kunnen stelpen en wondgenezing te bevorderen.
Elementair
Qua trainingsmethodiek is het essentieel dat de deelnemers met minimale middelen leren improviseren. Dit vermogen wordt optimaal gestimuleerd in een open, veilige leeromgeving, waarbij een kritische, onderzoekende geest en het nemen van verantwoording voor het eigen handelen centraal dienen te staan. De training vindt in het veld onder elementaire omstandigheden plaats, waarbij het buiten de ‘box’ denken en handelen een voorwaarde is om met of zonder ‘box’, je vege lijf te kunnen redden.
Daarom is het essentieel om alle vaste aannames los te laten, asymmetrisch en contrair op te leiden en de verantwoording voor het eigen welzijn bij het individu te leggen.
