Lezing Survival Medicine, Zomercongres CIOMR, Hotel International, Praag, Tsjechië

Sudetenland

Aldoor ging de weg naar beneden, dat schoot op, slechts 180 km scheidde mij van de Tsjechische hoofdstad Praag. Het landschap was heuvelachtig en ademde een nostalgische sfeer met oude boerderijen, snel stromende beken, vervallen watermolens, verlaten fabrieken, bossen vol ruisende bomen en nauwelijks menselijke activiteit.

Storm

Net nadat ik op de eerste dag mijn bivak gereed had, begon het keihard te waaien en te regenen, met bakken kwam het water uit de hemel en het ging de hele nacht door. De volgende ochtend klaarde het op. Ik ging goed gestemd op pad en tegen de middag pakten zich wederom dreigende wolken samen, zodat ik gedwongen werd al eerder een nieuw onderkomen te vinden. Die plek vond ik in een vochtig bos aan de rand van een akker. Wederom was ik net op tijd toen zware druppels neerkletterden, ik zocht een goed heenkomen onder mijn zeil en lag daar in ieder geval droog op de grond, met een jas onder mij, zodat ik op m'n gemak kon genieten van de stilte in het bos. Het was in ieder geval nog veel te vroeg om al in m'n hangmat te gaan liggen en te gaan slapen.

Improvisatie

Een kilometer of vijf voor het dorpje Troskovic/Troskowitz was er een wegonderbreking. Aan het begin van de weg was een bord geplaatst waarop aangegeven stond dat de weg verderop voor alle verkeer afgesloten was, die mededeling had ik genegeerd. Dat soort berichten gelden meestal voor automobilisten en zelden voor fietsers. Dit keer vergiste ik me. Wegwerkers waren met zware graafmachines en kiepwagens bezig en vertelden me dat ik er niet door kon. Ik besloot poolshoogte te nemen en dat bleek inderdaad het geval te zijn, de weg was grotendeels afgegraven, het hoogteverschil en de steile wand maakte verder fietsen onmogelijk.
Toch had ik geen zin om vele kilometers om te gaan rijden. Ik zag dat een paar honderd meter terug de rotswand de mogelijkheid bood om omhoog te klimmen. Ik verkende de route, die was weliswaar steil maar toch met de nodige behoedzaamheid en geduld te beklimmen, ik klauterde naar beneden en haalde mijn tassen van m'n fiets en bracht deze een voor een naar het wandelpad boven, dat parallel liep aan de opgebroken weg. Tot slot lukte het me met veel moeite om mijn fiets naar boven te slepen. Opnieuw bepakt zette ik voldaan en bezweet mijn reis voort. Voor mij is er niks mooiers om onderweg te moeten improviseren en oplossingen te bedenken.

Praag

Zaterdagochtend 29 juli reed ik langs de rivier de Moldau de binnenstad van Praag binnen, het was heel warm en de zon brandde fel. Met m'n fiets aan de hand liep ik tussen de talloze toeristen over het steile plaveisel met kinderhoofdjes (Uvoz) omhoog richting Hotel Lindner, gelegen in het tot UNESCO-erfgoed bestempelde kloostercomplex van Strahovský en het kasteel van Praag. Daar was een luxe kamer met air-conditioning voor me gereserveerd door de Duitse Majoor Nils Drews, voorzitter van het wetenschappelijke comité van het CIOMR.

CIOMR

De afkorting CIOMR staat voor Confédération Interalliée des Officiers Médicaux de Réserve, Interallied Confederation of Medical Reserve Officers, een organisatie die onderdeel is van de NAVO/NATO. Jaarlijks houden zij telkens in een andere Europese stad een conferentie over een specifiek thema.
Het thema voor dit zomercongres was  “Reserve Medical Planning and Participation in the Current Migration Crisis and Natural Disasters”.
LtKol Prof. Dr. Arie B. van Vugt (NL) Traumachirurg, Enschede, voorzitter van de redactieraad van het Leerboek Acute Geneeskunde, waar ik deel van uitmaak, had me een tijd terug gevraagd of ik interesse had om een voordracht te houden over Survival Medicine. Het bleek een mooie gelegenheid mijn expertise te delen, m'n blikveld te verbreden en nieuwe contacten te leggen.

Military and survival medicine

Op dinsdagmiddag 01 augustus was het zover en hield ik mijn voordracht over Survival Medicine voor een groep medische officieren. Mijn specialisme heb in de loop der jaren ontwikkeld, ik pretendeer geenszins dat ik het weet, wel dat ik verschillende mogelijkheden onderzocht en toegepast heb, dat het veel vergt van de mens om spoedeisende hulp te verlenen in een bergachtige omgeving of in een moerasgebied, waar je ver verwijderd bent van een medische faciliteit en mogelijk geen zendbereik en/of -ontvangst hebt.
Welke perspectieven en vaardigheden kun je onderwijzen, welke methodieken en vaardigheden zouden wellicht verder ontwikkeld kunnen worden door militaire  artsen en paramedics, zowel in oorlogsomstandigheden als ten tijde van grootschalige humanitaire crises en -hulpverleningsacties. Wat ga je überhaupt doen wanneer de kritieke infrastructuur uitvalt, je geen contact kunt maken met het hogere echelon en jij op je eenheid terug zal moeten vallen.
Door een aantal stellingen te poneren en vragen te stellen, creëerde ik dynamiek en schiep ik ruimte voor discussie.

Tactical and burst breathing

Later op de dag organiseerde ik met ondersteuning van de organisatie nog een workshop tactical and burst breathing, waarbij ik een groep officieren liet ervaren wat blootstelling aan kou doet met je systeem en ademhaling. Met name van belang om tijdens een militaire operatie je alertheid te versterken en je in koudweer- omstandigheden beter te kunnen wapenen tegen de effecten van koude. Door de hoge buitentemperatuur (+32 graden Celsius) smolt het ijs in het opblaasbare buitenbadje snel, waardoor het water het vriespunt helaas niet haalde. Evenwel was het effect duidelijk te zien en te voelen.

AVANTO

Aan een selecte groep militairen liet ik tot slot de ruwe versie van mijn film 'AVANTO, Winterswimming, Survival and the Art of Living' zien, die in de winter van 2017 officieel gepresenteerd zal worden.
Officieren uit verschillende landen toonden interesse voor mijn benadering en werkwijze.
Waartoe dit eventueel toe zal leiden, weet ik niet, wel dat er nieuwe wegen geopend zijn.
De dagen erna volgde ik meerdere voordrachten van andere experts uit het veld en tijdens het informele samen-zijn, ontstonden vaak inspirerende gesprekken.

Vertrek

Daags voor mijn vertrek ging ik naar het Centraal station van Praag om een treinreis te boeken naar Vilnius in Litouwen. Al gauw bleek dat dat niet mogelijk was, tot Warschau kon ik mijn fiets meenemen, daarna was het volstrekt onzeker, bovendien moest ik dan zeker 20 uur op het treinstation van Warschau wachten, daar had ik geen zin in. De dame aan het loket stelde me toen voor om een trein naar naar Gdansk/Danzig in Noordoost-Polen te nemen, het vroegere Oost-Pruisen. M'n fiets kon dan zonder problemen mee. Een plan dat ik al lang koesterde, maar dat ik uit m'n gedachten had gebannen, omdat ik veronderstelde dat dat niet mogelijk zou zijn, in verband met de grote afstanden en de beschikbare tijd. Ondanks de vakantieperiode, waarin veel bewoners van Warschau naar de Oostzee kust vertrekken, bleek er toch nog plaats voor me te zijn, zodat ik vrijdagochtend 4 augustus in alle vroegte de trein nam naar Gdansk/Danzig. Op de grens met Tsjechië en Polen moest ik me haasten, omdat ik maar vijf minuten overstap tijd bleek te hebben, dat ging net goed en ik reisde in ruim tien uur naar mijn nieuwe bestemming, 900 kilometer noordoostelijk. Het bleek een mooie wending.